18.10.2022 TARİHLİ VE 31987 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİREN 7418 SAYILI BASIN KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN KAPSAMINDA GETİRİLEN TEMEL YENİLİKLER
25 Kasım 2022
7418 sayılı Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 18.10.2022 tarihli ve 31987 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu değişiklik ile başta 5187 sayılı Basın Kanunu (“Basın Kanunu”) ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ("İnternet Kanunu”) olmak üzere birden fazla kanunda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Kanun kapsamında getirilen önemli değişiklikler ise aşağıda kısaca özetlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu Bakımından Getirilen Değişiklikler
Türk Ceza Kanunu’nda (“TCK”) Kamu Barışına Karşı Suçlar bölümüne 217/A maddesi ile “Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu” eklenmiştir. Ekleme ile, sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır.
Basın Kanunu Bakımından Getirilen Değişiklikler
- İnternet haber siteleri 5187 sayılı Basın Kanunu’na (“Basın Kanunu”) tabi olarak, süreli yayın kapsamına alınmıştır.
- İnternet haber sitelerinde bulunması zorunlu bilgiler olarak haber sitesinin faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresi belirlenmiştir. Bu bilgilerin kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve iletişim başlığı altında bulundurması gerekmektedir.
- İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde belirtilecektir.
- İnternet haber sitesinin Basın Kanunu kapsamında Cumhuriyet Başsavcılığı’na gerekli ve gerçek bilgileri içerir beyanname ve eklerini sunmaması veya yayın sahibinin veya temsilcisinin veya sorumlu müdürün öngörülen şartlara sahip olmaması halinde, Cumhuriyet Başsavcılığı 2 (iki) hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecektir. İstemin 2 (iki) hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda Cumhuriyet Başsavcılığı internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla Asliye Ceza Mahkemesi’ne başvuracak ve mahkeme en geç 2 (iki) hafta içinde kararını verecektir.
- Basın Kanunu’nun 10. maddesinde düzenlenen basımcının, bastığı her türlü yayının nüshasını Cumhuriyet Başsavcılığı’na teslim etme yükümlülüğüne muhafaza etme yükümlülüğü eklenmiştir. Bu doğrultuda, internet haber sitesinde yayınlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığı’na teslim edilmek üzere 2 (iki) yıl muhafaza edilecektir. Yargı mercilerince yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun bildirilmesi durumunda bu işlemlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması gerekecektir.
- Basın Kanunu kapsamındaki süreli yayınlarda sorumlu müdürün düzeltme ve cevap yükümlülüğüne paralel şekilde, sorumlu müdürün internet haber sitelerinde zarar gören
kişinin düzeltme ve cevap yazısını hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç 1 (bir) gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlaması zorunlu tutulmuştur.
- İnternet haber siteleri yoluyla işlenen ya da Basın Kanunu’nda öngörülen diğer suçlarla ilgili ceza davalarının, internet haber siteleri yönünden 4 (dört) ay içinde açılması zorunlu tutulmuştur.
- Basın kartı başvurusu, niteliği, türleri, iptali ve Basın Kartı Komisyonu’na ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
- İnternet haber sitelerine Kanun’da kendileri için öngörülen yükümlülüklere uyum için 3 (üç) ay süre verilmiştir.
- İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslar ise 6 (altı) ay içerisinde yönetmelikle belirlenecektir.
İnternet Kanunu Bakımından Getirilen Değişiklikler
1.Sosyal Ağ Sağlayıcıların Türkiye'de Temsilci Bulundurma Yükümlülüğü
- Sosyal ağ sağlayıcıların temsilci bulundurma yükümlülüğü detaylı olarak düzenlenmiştir. Buna göre, Türkiye'den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcının bulunduracağı temsilcinin gerçek kişi olması halinde bu kişinin Türkiye'de ikamet eden Türk vatandaşı olması gerekmektedir.
- Sosyal ağ sağlayıcının Türkiye'den günlük erişiminin 10 milyondan fazla olması halinde, temsilcinin gerçek kişi değil de tüzel kişi olması durumunda, temsilcinin sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir tüzel kişi olması zorunludur. Yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen gerçek veya tüzel kişi temsilci, sosyal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu olacaktır.
2. Sosyal Ağ Sağlayıcıların Kullanıcılara İlişkin Yükümlülükleri
- Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılarına eşit ve tarafsız davranmakla yükümlüdür.
- Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılara öneriler sunarken hangi parametreleri kullandığına internet sitesinde açık, anlaşılır ve kolaylıkla ulaşılabilir şekilde yer verecektir.
- Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılara önerdiği içeriklere ilişkin tercihleri güncelleme ve kişisel verilerinin kullanılmasını sınırlandırma seçeneği sunma konusunda aldığı gerekli tedbirleri, raporunda sıralayacaktır.
- Sosyal ağ sağlayıcı, reklamlara ilişkin içerik, reklam veren, reklam süresi, hedef kitlesi, ulaşılan kişi veya grup sayısı gibi bilgilerin bulunduğu reklam kütüphanesi oluşturarak bunu internet sitesi üzerinden yayınlayacaktır.
- Sosyal ağ sağlayıcı, çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli tedbirleri alacaktır.
3. Sosyal Ağ Sağlayıcıların Raporlamaya İlişkin Yükümlülükleri
- Sosyal ağ sağlayıcıların Bilişim Teknolojileri Kurumu’na (“BTK”) sunacakları raporlar; başlık etiketleri, öne çıkarılan veya erişimi azaltılan içeriklere ilişkin algoritmalarına, reklam politikalarına ve şeffaflık politikalarına ilişkin bilgileri de içerecektir. Sosyal ağ sağlayıcıları, BTK tarafından istenen bilgileri vermekle yükümlü tutulacaktır.
- Sosyal ağ sağlayıcı raporda, kullanıcılarına eşit ve tarafsız davranma yükümlülüğü kapsamında alınan tedbirlere de yer verecektir. Sosyal ağ sağlayıcı, İnternet Kanunu kapsamındaki suçlara ilişkin içerikler ile başlık etiketlerinin yayınlanmamasına ilişkin kendi sistem, mekanizma ve algoritmasında BTK ile iş birliği halinde gerekli tedbirleri alacak ve bu hususları raporunda belirtecektir.
4. Sosyal Ağ Sağlayıcıların İçeriğe İlişkin Bazı Önemli Yükümlülükleri ve İdari Yaptırımlar
- TCK'da yer alan, çocukların cinsel istismarı, halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarına konu internet içeriklerini oluşturan veya yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgileri, soruşturma aşamasında cumhuriyet savcısı tarafından, kovuşturma aşamasında ise yargılamanın yürütüldüğü mahkeme tarafından talep edilmesi üzerine, ilgili sosyal ağ sağlayıcının Türkiye'deki temsilcisi adli mercilere verecektir, aksi takdirde ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %90 oranında daraltılması talebiyle Ankara Sulh Ceza Hâkimliğine başvurulabilir. İşbu halde mahkeme daraltma kararı verirse ilgili karar sosyal ağ sağlayıcıya iletilmesi için BTK’ya gönderilir; kararın gereği bu bildirimden itibaren derhâl ve en geç dört saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir. Sosyal ağ sağlayıcının, bu fıkra kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi hâlinde yaptırımlar kaldırılır ve BTK’ya bildirilir.
- İdari tedbirler saklı kalmak kaydıyla, BTK Başkanı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereğinin yerine getirilmemesi halinde, Türkiye'de ikamet eden vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin, ilgili yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıya 6 aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına BTK Başkanı tarafından karar verilebilecektir. Bu kapsamda yeni sözleşme kurulamayacak ve buna ilişkin para transferi yapılamayacaktır. Reklam yasağı kararı Resmî Gazete'de yayımlanacaktır. İlgili düzenlemeler ışığında reklam yasağına aykırı davranan Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilere, on bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanmasına da BTK Başkanı tarafından karar verilebilir.
- BTK Başkanı, reklam yasağı kararının yanı sıra içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması için Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurabilecektir.
- BTK Başkanınca verilen idari para cezaları, yasal süresinde 1 yıl içinde birden fazla kez ödenmezse, Başkan tarafından Türkiye'de ikamet eden vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin ilgili yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcısına 6 aya kadar yeni reklam vermesinin yasaklanmasına karar verilebilecektir.
- BTK Başkanı, İnternet Kanunu’nda belirtilen yükümlülüklerini yerini getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya bir önceki takvim yılındaki küresel cirosunun yüzde 3'üne kadar idari para cezası verebilecektir.
5. Şebekeler Üstü Hizmete ilişkin Değişiklikler
- Elektronik Haberleşme Kanunu'na, "şebekeler üstü hizmet" ve "şebekeler üstü hizmet sağlayıcı" kavramları eklenmiştir. Buna göre "şebekeler üstü hizmet", internet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden veya sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak kamuya açık bir yazılım vasıtası ile sunulan, sesli, yazılı, görsel iletişim kapsamındaki kişiler arası elektronik haberleşme hizmetlerini; "şebekeler üstü hizmet sağlayıcı" ise şebekeler üstü hizmet tanımı kapsamına giren hizmetleri sunan gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder.
- Şebekeler üstü hizmet sağlayıcılar, faaliyetlerini Türkiye'de kurdukları anonim şirket ya da limitet şirket statüsündeki tam yetkili temsilcileri vasıtası ile BTK tarafından yapılacak yetkilendirme çerçevesinde yürütecektir.
- Kanunda öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan şebekeler üstü hizmet sağlayıcılara 1 milyon liradan 30 milyon liraya kadar idari para cezası verilebilecektir.
6. Yürürlüğe Giriş Tarihleri
- Değişiklik Kanunu’nun 20, 21, 22, 25,26 ve 27. maddeleri ile 28. maddesinin a ve b bentleri hariç diğer bentleri 01.04.2023 tarihinde yürürlüğe girecek olup, diğer hükümler ise (işbu notumuzda özetlediklerimiz dahil) Resmî Gazete’de yayım itibarıyla yürürlüğe girmiştir.
Yukarıdaki notumuza ilişkin herhangi bir sorunuz olması halinde bizlere her zaman ulaşabilirsiniz.
İletişim